Kiedy ubezpieczyciel może zwrócić się do swojego klienta z żądaniem zwrotu wypłaconego odszkodowania.

Po pierwsze: wina umyślna w spowodowaniu kolizji.

Sobotni wieczór. Pan Tomasz wraz z żoną wychodzą wcześniej z imprezy. Ponieważ Pan Tomasz wypił kilka drinków, a jego małżonka ma prawo jazdy, mąż oddaje jej kluczyki i siada na miejscu pasażera. Po chwili mężczyzna orientuje się, że zaparkował auto dość niefortunnie i osoba, która rzadziej siada za kółko, może mieć problem z wyjazdem. Prosi małżonkę, żeby na chwilę zamienili się miejscami. Chce jej tylko pomóc wyjechać z parkingu. W trakcie wykonywania manewru, Pan Tomasz powoduje kolizję. Można pomyśleć, że nasz kierowca ma wyjątkowego pecha. Z punktu widzenia ubezpieczyciela, do wielu takich pechowców można zwrócić się z żądaniem zwrotu wypłaconego odszkodowania.

Wyrządzenie szkody umyślnie

Powszechnie wydaje się, że wyrządzenie szkody umyślnie to inaczej spowodowanie czegoś celowo, mając zamiar to zrobić. Spójrzmy na słownik synonimów. Umyślnie to inaczej z rozmysłem, świadomie, celowo a nawet: z premedytacją. W języku prawniczym pojęcie umyślności jest nieco szersze. Oczywiście obejmuje postać zamiaru bezpośredniego, ale również wprowadza pojęcie zamiaru ewentualnego. Czyli umyślnie nie tylko oznacza wspomnianą premedytację, ale również sytuację, gdy sprawca przewiduje możliwość wyrządzenia szkody i godzi się na to.  Zatem nie tylko chodzi o chęć spowodowania kolizji, ale też akceptację ewentualności, iż ta może się wydarzyć.

Po spożyciu alkoholu

Ustawodawca zrównuje sytuację osoby wyrządzającej szkodę umyślnie z osobą, która wprawia się w stan po spożyciu alkoholu lub w stan nietrzeźwości. Wydaje się, że społeczeństwo zdaje sobie sprawę z faktu, iż spożycie alkoholu nie stanowi okoliczności łagodzącej. Pomimo tego, wielu dziwi, iż zaostrzono odpowiedzialność cywilną sprawcy kolizji kierującego pod wpływem procentów.

Rozróżnić należy, iż stan po spożyciu alkoholu to stan, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi bądź prowadzi do stężenie we krwi od 0,2 promila do 0,5 promila albo w przypadku obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm³. Natomiast o nietrzeźwości mówimy, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

Zatem próg 0,2 promila to granica, po przekroczeniu której ubezpieczyciel jest uprawniony do żądania refundacji odszkodowania (a także innych wypłaconych świadczeń) od sprawcy szkody.

Po użyciu środków odurzających

Z treści przepisu wynika, iż także stan po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii nie usprawiedliwia sprawcy zdarzenia. Trzeba zauważyć, że najwięcej niejasności budzi sformułowanie, czym są środki odurzające.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2007r. V KK 128/06. - stan pod wpływem środka odurzającego to taki stan, który ,,wywołuje – w zakresie oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy, zwłaszcza zakłócenia czynności psychomotorycznych – takie same skutki jak spożycie alkoholu powodujące stan nietrzeźwości. Od tego stanu odróżnia się stan po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu (…).

Z brzmienia przepisu należy wyprowadzić wniosek, iż jakiekolwiek spożycie środków odurzających i następnie spowodowanie kolizji może prowadzić do wystąpienia przesłanki regresu nietypowego. Przy czym warto mieć na uwadze, iż treść regulacji nie ogranicza się do prowadzenia pojazdu pod wpływem narkotyków, dlatego warto zastanowić się, zanim wsiądziemy za kółko pod wpływem np. dużej ilości leków.

Podsumowując

Niewielu ma świadomość, że konsekwencje spowodowania kolizji umyślnie, pod wpływem alkoholu albo środków odurzających są dotkliwe nie tylko pod względem moralnym, ale również finansowym. Wielu ubezpieczonych, nie mając świadomości prawnej, reaguje – delikatnie mówiąc – zaskoczeniem na otrzymanie pisma z żądaniem zwrotu kosztów poniesionych przez ubezpieczyciela. Pamiętajcie Państwo, że Ubezpieczyciel realizuje swoje prawo (więcej na ten temat tutaj). Natomiast najgorszym rozwiązaniem, po otrzymaniu sygnału od ubezpieczyciela z wystąpieniem z regresem nietypowym, jest bierność ubezpieczonego.

W następnym materiale:

Regres nietypowy wobec kierującego, który wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa oraz wobec osoby, która spowodowała kolizję nie posiadając wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym - z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa.

Justyna Jaranowska